Türkiye’nin 2024 yılı yoksulluk istatistikleri açıklandı ve maddi-sosyal yoksunluk oranı, sürekli yoksulluk ve göreli yoksulluk gibi çarpıcı veriler kamuoyuyla paylaşıldı. Yoksulluk oranlarının azalmış görünmesine rağmen bazı alanlarda artış göstermesi dikkat çekiyor.
Maddi ve Sosyal Yoksunlukta Azalma
2024 yılı verilerine göre, maddi ve sosyal yoksunluk oranı geçen yılki %14,4 seviyesinden %13,3’e geriledi. Ancak, toplumun geniş kesimleri hâlâ temel ihtiyaçlarını karşılamada zorluk yaşıyor. Özellikle tatil, beklenmedik harcamalar ve iki günde bir protein içerikli yemek gibi ihtiyaçların karşılanamaması, yoksulluğun sadece gelirle değil yaşam kalitesiyle de ölçülmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Sürekli Yoksulluk Oranı Arttı
Sürekli yoksulluk oranı, 2023 yılına göre %0,7 artarak %13,7’ye yükseldi. Bu oran, hane halklarının birçoğunun kalıcı olarak yoksulluk döngüsünden çıkamadığını gözler önüne seriyor. Gelir eşitsizliği, bu tablonun önemli sebeplerinden biri olarak görülüyor.
Göreli Yoksullukta Bölgeler Arası Farklılık
Türkiye’nin farklı bölgelerinde göreli yoksulluk oranlarında büyük değişiklikler dikkat çekti. Göreli yoksulluk oranı en yüksek olan bölgeler arasında TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) %14,6 ile başı çekerken, en düşük oran ise %4,7 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde görüldü. Bu durum, bölgesel ekonomik dengesizliklerin hâlâ devam ettiğini gösteriyor.
Yoksulluk veya Sosyal Dışlanma Riski Altında %29,3
Toplumun %29,3’ü yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. Bu oran, özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi kırılgan gruplarda daha da yüksek. 0-17 yaş grubunda bu oran %38,9 iken, 65 yaş ve üzerindekilerde %23,3 olarak hesaplandı.
Konut Masrafları Hâlâ Büyük Bir Yük
Konut masraflarının haneler üzerindeki yükü hâlâ yüksek seviyede. Hanelerin %71,2’si bu masrafların kendileri için bir miktar yük oluşturduğunu belirtirken, %13,6’sı çok ağır bir yük olarak değerlendirdi. Konut sorunları, yoksulluğun önemli göstergeleri arasında yer alıyor.
Halkın Temel İhtiyaçlarını Karşılamakta Zorlanıyor
Toplumun %57,5’i tatil masraflarını, %39,3’ü düzenli protein içerikli yemekleri, %26,8’i beklenmedik harcamaları karşılayamıyor. Ayrıca, %59,6’sı eskimiş mobilyalarını değiştiremeyecek durumda. Bu durum, yoksulluğun sadece gelir yetersizliğinden ibaret olmadığını gösteriyor.
Ev Sahipliği Oranı Düşüşte
Kendi evinde oturanların oranı %56,1’e gerilerken, kirada oturanların oranı %28 olarak kaydedildi. Ev sahibi olmayan haneler üzerindeki kira yükü, toplumun geniş bir kesimini ekonomik olarak zorluyor.
Toplumun Dörtte Biri Hiç Yoksulluk Yaşamadı
Türkiye nüfusunun %74,8’i son dört yıl içinde hiç yoksulluk yaşamadı. Ancak bu oran, toplumun kalan kısmının önemli bir bölümünün hâlâ yoksulluk sınırında yaşadığını ortaya koyuyor. Gelir eşitsizliği ve sosyal adaletsizlik, bu tablonun temel sebepleri arasında.
