Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Gıda Teknolojisi Öğr. Gör. Kimya Mühendisi Öznur Eyilcim, artan maliyetler nedeniyle bazı işletmelerin filtre kahve yapmak için bone ve kadın çorabı gibi materyaller kullanmasını gıda güvenliği açısından değerlendirdi.
Gıda güvenliği tüketiciyi korumayı amaçlıyor
Maliyetlerdeki artışın kolay ve ucuz üretim yolu aramada önemli bir neden olduğuna işaret eden Kimya Mühendisi Eyilcim, “Gıda güvenliğindeki en büyük amaç, tüketicileri gıda kaynaklı tehlikelere karşı koruyarak; sağlığa zararlı olacak ve güvenliğini tehdit edecek unsurları ortadan kaldırmak ya da önlemektir. Bone ve kadın çorabı gibi kişisel ürünlerin herhangi bir gıda ürünü ile teması kesinlikle çok önemli bir gıda güvenliği sorunudur.” şeklinde konuştu.
Kadın çorabı, saç bonesi gibi malzemelerin üretimindeki şartlar…
Gıdanın fiziksel, kimyasal ve biyolojik risk etmenlerine açık olduğunu, bunun da halk sağlığını tehdit ettiğini vurgulayan Öğr. Gör. Öznur Eyilcim, şöyle devam etti:
“Filtre kahvede bone ve kadın çorabı gibi malzemelerin kullanımı fiziksel tehlike olarak incelenecek olursa; gıda güvenirliğine kesinlikle uygun değildir. Şu şekilde örneklemek gerekirse, kadın çorabı, saç bonesi gibi malzemelerin üretimi sırasında toz, tüy, saç, ufak böcek, sinek gibi istenmeyen yabancı maddeler bu malzemelerin üzerine kolayca gezebilir. Sterilizasyon işleminin gıdalar için önemli olduğu düşünüldüğünde, bu yabancı maddelerin gıdalarla temas edecek malzemeler üzerinde olması ya da üretilen bu malzemelerin çevreye temas ederek kirlenip üzerinde yabancı maddeleri taşıması insan sağlığı açısından büyük risk oluşturur.”
Kimyasal açıdan da riskli!
Elverişsiz koşullar altında üretilen tekstil ürünlerinin biyolojik riskler oluşturabileceğini dile getiren Kimya Mühendisi Eyilcim, şunları kaydetti:
“Virüs, parazit, bakteri gibi biyolojik risklere sebep olan etkenler, insan sağlığını önemli ölçüde etkileyecektir. Son olarak gıda güvenliği açısından incelendiğinde, saç bonesi ve kadın çorabının filtre kahve yapımında kullanılması kimyasal açıdan en büyük riske sahiptir. Saç bonesi ve kadın çorabı gibi birçok giysinin yapısı, naylon adını verdiğimiz poliamid bazlı sentetik liften, polyesterden veya akrilikten oluşabiliyor.
Bu maddelerin yüksek sıcaklıklara maruz kalmaları yapısal bozulma sonucu çözünmeye neden olabilir. Dahası tüm bu maddeler zararsız olsalar dahi, saç boneleri ve kadın çoraplarının üretimi esnasında renk vermek amacıyla sentetik boyalar ve ağartma amacıyla zararlı yardımcı kimyasallar da kullanılır.”
Dezenfeksiyona uygun müslin kullanılabilir
Filtre kahve yapımı sırasında saç bonesi ve kadın çorabının kullanılmasının, kimyasal maddelerin sıcak suda çözünmesine ve kanser gibi birçok hastalığın ortaya çıkmasına neden olabileceğini ifade eden Öğr. Gör. Öznur Eyilcim, “Kahve filtresi işlemi için tek kullanımlık özel filtre kağıtlar ya da tekrar kullanım ve dezenfeksiyona uygun müslin yüzde 100 pamuklu yeni nesil filtreler gibi gıda için uygun malzemeler kullanılabilir. Kadın çorabı, bone gibi ürünler kişisel kullanım dışında asla kullanılmamalı.” diye konuştu.
Eldiven kullanılmadan gıda ürünleri hazırlanmamalı
Öğr. Gör. Öznur Eyilcim, kafe ve restoranlarda insan sağlığını tehdit edecek en büyük riskin çapraz kontaminasyondan kaynaklı olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:
“Bu kontaminasyon ile biyolojik etmen olan zararlı bakteriler, virüsler bir yüzeyden diğer yüzeye geçer. Bu kontaminasyonun kaynağı çalışanlar, çalışma yüzeyleri, kullanılan ekipmanlar, cihazlar, temizlik aparatları olabilir. Çalışanlar özelinde bakıldığında, eller gıda ile birebir temas halindedir ve eldiven kullanmadan hazırlanan gıda ürünlerinde kontaminasyon çokça görülür. Ellerin yeterince dezenfekte edilmemesi ya da el temizliği için kullanılan çeşitli bezler halk sağlığı için büyük risk teşkil eder.
Bunun dışında çalışma yüzeylerinin yeterince temizlenip dezenfekte edilmemesi, kullanılan kaşık, bıçak gibi ekipmanların veya kesme tahtalarının birden fazla gıda için temizlenmeden kullanılması gibi birçok işlem kontaminasyona neden olur.”
Çalışanlara gıda sağlığı ve güvenliği eğitimi şart
Halk sağlığını tehdit eden unsurların ortadan kaldırılması için önlemler alınması gerektiğini kaydeden Kimya Mühendisi Öznur Eyilcim, sözlerini şöyle tamamladı:
“Öncelikle işletmelerin düzenli olarak denetimleri gerçekleştirilmeli ve mevzuata uygun olmayan durumların tespitinde gerekli işlemler uygulanmalı. Çalışan kişilerin gıda sağlığı ve güvenliği konusunda eğitilmesi de bir diğer önemli husus.
Kafe ve restoranlarda gıda güvenliğine uygun olmayan ve halk sağlığını tehdit eden malzemelerin kullanımına şahit olan tüketicilerin, mutlaka ALO174 Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Gıda Hattını arayarak ihbar ve şikâyette bulunmaları gerekir.”
