Türkiye seçim sürecine girdi. Siyaset ısındı, her gün karşılıklı açıklamalar geliyor. Kuşkusuz bir numaralı gündem maddesi 6’lı masanın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın karşısına hangi adayı çıkaracağı. Soru hala cevabını bulmuş değil. 6’lı masa, 10. toplantısını 6 Ocak 2023 tarihinde yaptı. Bu toplantı sonrası 30 Ocak 2023’te yol haritasının açıklanacağı duyuruldu. Adaylık konusunda isimler muhtelif.
MHP Lideri Devlet Bahçeli geçen Pazar günü seçimlerin bir an önce yapılması çağrısında bulunmuştu. Bahçeli bugün grup toplantısında daha somut ifadeler kullanarak, “Mayıs ayında bu işi bitirelim” ifadelerini kullandı. Çok partili hayata geçilen 1950 yılından bu yana Türkiye, iki kez Mayıs ayında seçime gitti. Bu seçimlerin biri ilki, 14 Mayıs 1950 tarihinde diğeri de 2 Mayıs 1954 tarihinde düzenlendi. İki seçim de Demokrat Parti’nin zaferi ile sonuçlandı.
İKİ AY ÖNCEDEN İLAN EDİLMELİ
Eğer 2023 seçimleri Mayıs ayında düzenlenecekse ayın 7’si, 14’ü, 21’i veya 28’ine denk gelen Pazar günlerinden birinde olacak. Seçimler normal takviminde düzenlenseydi 25 Haziran Pazar’a denk gelmesi beklenirdi. Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nun 3. maddesinin 3. fıkrasına göre seçimden en az iki ay önce seçime gidileceğinin ilan edilmesi gerekiyor.
Geçmiş genel seçimler takvimine bakıldığında Türkiye’de en fazla ekim ve kasım aylarında (5) genel seçim yapıldığı görülüyor. Ekim ve kasım aylarını, 4 seçimle haziran ayı, 2 seçimle mayıs ve 1’er seçimle temmuz, nisan ve aralık ayları izliyor.
6 SEÇİM ÜST ÜSTE EN FAZLA OYU ALAN PARTİ AK PARTİ
AK Parti girdiği tüm genel seçimlerde en fazla oy alan parti olmayı başararak üst üste bu başarıyı elde etmede rekora sahip. 3 Kasım 2002’den 24 Haziran 2018’e kadar, girilen altı genel seçimde de AK Parti en fazla oy alan parti oldu. Yüksek Seçim Kurulu’nun kesin sonuçlarına göre; AK Parti en yüksek oy oranına 21 milyon 320 oy ile, oyların yüzde 49.80’ini aldığı 12 Haziran 2011 seçimlerinde ulaştı. Parti girdiği her genel seçimi birinci bitirdi. Parti girdiği ilk seçimde ise yüzde 34.3 oy almıştı (3 Kasım 2002) Çok partili hayatta en yüksek oyu 1954 seçimlerinde yüzde 58.4 ile Demokrat Parti almıştı.
Türkiye seçimlere katılımın oldukça yüksek olduğu bir ülke. 12 Eylül askeri darbesinin ardından düzenlenen 1983 ve 1987 seçimlerinde katılım oranı yüzde 93’ün üzerine kadar çıkmıştı. Türkiye’de en yüksek katılım oranı 1987 seçimlerinde yüzde 93,38 ile sağlandı. Seçmen sayısında da her geçen yıl büyük bir artış yaşanıyor. Son yıllara bakacak olursak 2014’ten 2018’e kadar seçmen sayısına yaklaşık 4.5 milyon yeni seçmen katıldığı görülüyor.Türkiye’de en düşük katılımlı seçimler ise 1969 yılında yüzde 64.34 ile gerçekleşti. Bu seçimde sadece 9 milyon 90 bin oy geçerli sayıldı. 2019 seçimlerinde geçerli olan oy sayısı ise 48.5 milyondu.
İLK SEÇİM 1877
Osmanlı topraklarında parlamento için ilk resmi seçimler 1877 Mart-Haziran ayları arası faal olan I. Meclis-i Mebusan için yapıldı. Bu seçimlerde aday olabilmek için 25 yaş sınırı varken, oy kullanabilmek için ‘iyi kötü emlak sahibi ve erkek olma’ şartı aranıyordu. Benzer uygulamalara söz konusu tarihte Avrupa’da ve ABD’de de rastlanıyor. 69 üyesi Müslüman olan, 46 üyesi Gayrimüslim olan meclis kısa bir süre sonra kapatıldı.
