Güneş sisteminde bilinen en büyük cüce gezegen olan ve ilk olarak 1930 yılında keşfedilen Plüton, kriterleri sağlayamadığı gerekçesiyle 2006 yılında gezegen kategorisinden çıkarılmıştı.
Bunun nedeni, Plüton'un bir gezegen olarak kabul edilmesi için gereken üç kriterden birini yerine getirememesiydi.
NASA’nın eski başkanı Jim Bridenstine dahil bazı bilim insanları, birkaç yıldır Plüton'un yeniden gezegen olarak adlandırılması için çağrıda bulunuyor.
Plüton neden gezegen değil
Günümüzde bir gök cisminin gezegen olarak kabul edilmesi için aşağıdaki üç şartı karşılaması gerekiyor:
1. Güneş'in etrafındaki yörüngede olmak.
2. Kabaca yuvarlak hale gelmesi için yeterli kütleye sahip olmak.
3. Yörüngesi diğer nesnelerden temizlenmiş olmak.
Plüton küre biçimindeydi ve Güneşin etrafında dönüyordu, ancak yörüngesi diğer nesnelerden temizlenmemiş ve Neptün'ün yer çekiminden etkilenmişti. Bu da Plüton'un gezegen statüsünden çıkmasına neden olmuştu.
Gezegen tanımı yeniden değişebilir
En başından beri, yukarıdaki şartlara karşı çıkan bilim insanları var. Özellikle üçüncü maddenin net olmaması, araştırmacıların kafasını karıştırıyor.
2015'te Plüton'un yanından geçen bir uzay sondasını gönderen New Horizons misyonunda görevli bir gezegen bilimci olan Philip Metzger, şunları söylüyor:
Yörüngelerini temizlemekle neyi kastettiklerini söylemediler. Eğer bunu kelimenin tam anlamıyla alırsanız, o zaman hiçbir gezegen yoktur, çünkü hiçbir gezegen yörüngesini temizlemez.
Birinci madde de tartışılıyor
Bir diğer sorun da bir gök cisminin gezegen olarak kabul edilmesi için Güneş'in etrafındaki yörüngede olma şartı.
Ancak son yıllarda gök bilimciler, diğer yıldızların yörüngesinde dönen 5.000'den fazla gezegen keşfetti.
Bu nedenle, bilim insanlarından oluşan bir ekip, yalnızca bunu hesaba katmakla kalmayıp aynı zamanda kriterleri de basitleştiren yeni bir tanım öneriyor.
Yeni gezegen tanımı nasıl olacak
Önerilen yeni tanıma göre, bir gök cisminin gezegen olabilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması yeterli:
1. Bir veya daha fazla yıldızın, kahverengi cücenin veya yıldız kalıntılarının yörüngesinde dönmek.
2. 1e+23 (10 üzeri 23) kilogramdan daha büyük kütleye sahip olmak.
3. 13 Jüpiter kütlesinden (2,5 x 1e+23 kg) daha az kütleye sahip olmak.
Bu yeni tanım, sadece Güneş sistemimizi kapsamakla kalmıyor, aynı zamanda birden fazla yıldızın, kahverengi cücelerin, beyaz cücelerin ve nötron yıldızları gibi yıldız kalıntılarının yörüngesinde dönen gök cisimlerine de gezegen olma şansı veriyor.
Plüton yeniden gezegen olacak mı
Yeni tanıma göre Plüton yine gezegen olamıyor. Çünkü Plüton'un kütlesi, sınırın biraz altında kalıyor. Dolayısıyla Plüton, cüce gezegen olarak kalmaya devam edecek.
