Burdur'da pazar tezgahları artık eski hareketliliğinden uzak. Fiyat artışları ve alım gücündeki ciddi düşüş, hem pazarcıları hem de alışveriş yapan vatandaşları zor durumda bırakıyor. Burdur pazar esnafının tadı yok. Neredeyse 2019 yılından bu yana muhabirimiz Hatice Kübra Atız'ın gerek Bucak, gerek Karamanlı gibi ilçelerde gerekse de Burdur merkezde pazarda müşteri ve esnaflarla yaptığı görüşmelerde görülen o ki vatandaş artık isyanın eşiğine gelmiş durumda. Müşteri olarak alışverişe çıkan vatandaş en cüzi ihtiyaçları için minimum 1000 lira ile pazar çıkmak zorunda. Sadece mücbir ihtiyaçların tutarı zaten memurundan, ticaret ehli vatandaşın hepsine gün geçtikçe ağırlaşan bir yük haline geliyor. Bir yandan üretici olduğu halde girdi maliyetlerini amorti edemeyen pazarcı, bir yandan halden kilosunu 40 liraya mal ettiği ürünü tezgahta ancak zararına 10 liraya satabilen aracı esnaflar...
1000 TL ile Pazar Çıkışı: Vatandaşın İsyanı Büyüyor
Pazara alışveriş için çıkan vatandaşlar, en temel ihtiyaçlarını karşılamak için bile minimum 1000 TL harcamak zorunda kalıyor. Artan gıda fiyatları, memurlarından ticaretle uğraşan vatandaşlara kadar herkesin bütçesini sarsıyor. Bir zamanlar haftalık alışverişlerin daha uygun fiyatlarla yapıldığı pazarlar, artık vatandaş için büyük bir yük haline gelmiş durumda.
Üretici Kazanamıyor, Aracı Esnaf Zarar Ediyor
Fiyat artışlarının sadece tüketiciyi değil, üreticiyi ve pazarcıyı da vurduğu görülüyor. Halden kilosunu 40 TL'ye aldığı ürünü ancak 10 TL'ye satabilen esnaf, zararına satış yapmaktan şikayetçi. Girdi maliyetlerini karşılayamayan üreticiler de üretimden vazgeçme noktasına geliyor.
30 yıldır esnaflık yapan Muhammed Baş, pazarların bu kadar durgun olduğu bir dönemi ilk kez yaşadığını belirterek, “Eski alışveriş yok, pazar zayıf. Alım gücü düşük değil, hiç yok. Önceden aldığım malı satardım, şimdi elimde kalıyor. 40 TL’ye mal ettiğimiz mandalinayı 10 TL’ye satıyoruz. Bakla yeni çıktı, kilosu 150 TL ama henüz siftah bile yapmadık” diyor.
Gençler Mesleğini Bırakıp Pazarcılığa Dönüyor
Ekonomik zorluklar, eğitimli gençleri de etkiliyor. Ziraat mühendisi olmasına rağmen başka şehirde kazandığı parayla geçinemeyeceğini düşünen Murat Evran, ailesinin yanında kalıp pazarcılık yapmayı tercih etmiş. “Okullar tatil olduğu için pazar durgun. Herkes tatile gitmiş galiba, burada insan yok,” diyerek hem pazarın durgunluğuna hem de geçim sıkıntısına dikkat çekiyor.
Murat’ın annesi Zinet Evran ise pazarların eski hareketli günlerinden eser kalmadığını söylüyor: “Zaman çok değişti. Eski bereketli günler kalmadı. Çocuğum gittiği zaman, kirası ve diğer ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için mesleğini yapamıyor. Benimle birlikte pazarda satış yapıyor. Pazarın tadı tuzu kalmadı. Taze ürün getiriyoruz ama gitmiyor. İnsanlar artık üşeniyor, marketten alıp kartla ödüyorlar. Pazarın yolu unutuldu.”
Pazarda Umutlar Tükeniyor
Artan maliyetler ve düşen alım gücü, Burdur’daki pazarcıların umutlarını da tüketiyor. Pazarcılar, “Artık zararına satıyoruz ama yine de elimizde kalıyor” diyerek içinde bulundukları çıkmazı dile getiriyor. Vatandaş ise pazar alışverişlerini kısıtlamak zorunda kalıyor, çünkü temel ihtiyaçlarını karşılamak bile artık lüks haline gelmiş durumda.
Hem esnafın hem de tüketicinin aynı anda zorlandığı bu tablo, Burdur pazarlarının bir zamanlar sunduğu canlılığı ve bereketi adeta aratıyor. Esnaf da vatandaş da artık "Pazarın tadı tuzu kalmadı" diyor.
