Tarım ürünleri fiyatlarında gözlemlenen artış, üretici fiyatları ve tarımsal girdi maliyetlerindeki yükselişin, gıda enflasyonu üzerinde belirgin bir etkisi olduğunu gösteriyor. 2021 yılı sonu itibariyle kurlardaki dalgalanma, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki makası açarken, tarımsal girdi fiyat endeksindeki (Tarımsal-GFE) artışlar mutfak giderlerini daha da yüksek hale getirdi.
Enflasyonun Gölgesinde Tarım Endeksleri
Gıda fiyatlarındaki artışların ana nedenlerinden biri olan Tarım ÜFE ve Tarımsal-GFE, özellikle dar gelirli haneleri etkileyen en büyük faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. 2022 ve 2023 yıllarında, kurlardaki sert yükselişin tarım ürünlerinin maliyetleri üzerindeki yıkıcı etkisi, üretici fiyat endekslerinin (Tarım-UE) enflasyon üzerindeki etkisini de belirgin hale getirdi.
Yaz aylarında, genellikle düşüke meyilli seyreden tarım endeksleri, 2023’te yüksek bir seviyede kalmaya devam ederek tüketici fiyatlarında da artışın sürmesine neden oldu. 2024 yılının ilk yarısında, kurlardaki yatay seyir ve girdi maliyetlerinin hafifçe stabil hale gelmesiyle birlikte Tarım ÜFE’de nispi bir iyileşme gözlemlense de, yılın sonuna yaklaşıldığında bu trendin yeniden yükselişe geçmesi, vatandaşların gıda harcamalarının geleceği konusunda endişeleri artırıyor.
Mutfak Bütçeleri Tehlikede
2024’ün son aylarına girilirken, tarımsal girdi fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi, sofralarda maliyetlerin daha da artabileceği sinyalini veriyor. Gıda fiyatlarında bir iyileşme beklenip beklenemeyeceği sorusu, üretici fiyat endeksleri ve tarımsal girdi maliyetlerinin yakından takibini gerektiriyor. Ancak şu anki gidişata bakıldığında, mutfak bütçelerini sıkıştıran fiyat artışlarının kısa vadede düşmesi zor görünüyor.
